Diety detox są coraz bardziej popularne. Twierdzi się, że oczyszczają one krew i eliminują z organizmu ciężkie toksyny. Jednak nie jest całkiem jasne, jak miałoby się to odbywać, co miałyby dokładnie eliminować i czy faktycznie działają! Zanim szczegółowo opiszemy działanie diety detox na podstawie dostępnych badań naukowych, warto odpowiedzieć na pytanie, co to jest dieta typu detox?
Dieta detox
W wielkim skrócie można napisać, że detox to taka dietetyczna interwencja, która ma na celu usunięcie z organizmu toksyn. Typowa dieta detox obejmuje okres, w którym pościmy i przestrzegamy bardzo rygorystycznej diety złożonej z owoców, warzyw, soków owocowych i wody. Czasami w czasie detoxu stosuje się również zioła, herabty, suplementy diety oraz zabiegi czyszczenia jelita, a także lewatywy.
Ma ona celu:
– odciążyć organy od pracy poprzez czasowy post
– stymulowanie wątroby do oczyszczenia z toksyn
– zwiększenie eliminacji toksyn poprzez wydalanie ich z kałem, moczem i potem.
– poprawę krążenia
– dostarczanie organizmowi wyłącznie zdrowych substancji odżywczych
Terapie typu detox są polecane przeważnie z uwagi na styczność człowieka z chemicznymi toksynami obecnymi w środowisku lub aktualnej diecie. Mogą do nich należeć wszelkiego rodzaju zanieczyszczenia, substancje chemiczne, ciężkie metale lub inne szkodliwe związki. Ten rodzaj diety ma również na celu pomóc w rozwiązaniu wielu problemów zdrowotnych, między innymi otyłości, problemów układu pokarmowego, stanów zapalnych, alergii, wzdęć, a także rozwiązaniu problemów przewlekłego zmęczenia i chorób autoimmunologicznych. Należy jednak pamiętać, że badań naukowych na temat diety detox jest bardzo mało, a garść informacji, jaką można znaleźć, obarczona jest sporymi ograniczeniami.
Cechy wspólne wszystkich diet typu detox:
– post trwający od 1 do 3 dni
– picie świezych soków owocowych i warzywnych, smoothies, wody i herbaty
– picie wyłącznie specjalnych płynów typu solona woda lub sok cytrynowy
– eliminacja pożywienia zawierajcego ciężkie metale, zanieczyszczenia, alergeny – czynniki uczulajce.
– przyjmowanie suplementów lub ziół
– unikanie wszystkich substancji i potraw, w skład których wchodzą alergeny, a nastepnie powolne ich wprowadzanie do pożywienia.
– stosowanie środków na biegunkę, czyszczenie jelita i lewatywy
– całkowite wyeliminowanie z diety alkoholu, kawy (kofeiny), papierosów i cukru
Jakie toksyny są eliminowane podczas stosowania takiej diety?
Twórcy diet detox bardzo rzadko podają konkretne toksyny, jakie mają być usuwane z organizmu w czasie terapii oraz to w jaki sposób. Obecnie w świecie nauki nie ma żadnych dowodów na to, że diety detox faktycznie usuwają toksyny z organizmu. Co ważniejsze, nie ma żadnych naukowych dowodów na to, że nasz organizm ładowany jest toksynami, które później trzeba w jakiś specjalny sposób usuwać. Twoje ciało jest naprawdę zdolne do samooczyszczania się poprzez wydalanie, pot, pracę wątroby.
Mimo to, że organizm posiada zdolności usuwania wszelkich zanieczyszczeń są substansje chemiczne, których nie tak łatwo jest się pozbyć. Należą do nich m.in. metale ciężkie, bisfenol A – stosowany do produkcji tworzyw sztucznych, ftalany. Mają one tendencję do gromadzenia się w tkance tłuszczowej i krwi, a proces ich usunięcia może trwać bardzo długo – nawet lata. Jednak w większości związki te są wycofywane z użycia w produkcji. Nie ma jednak jednoznacznych dowodów na to, że dieta detox usuwa tego typu zanieczyszczenia.
Czy detox faktycznie działa?
Niektórzy z amatorów diet detox mówią, że w trakcie i po jej stosowaniu czują się bardziej energiczni i skoncentrowani jednak pamiętajmy, że taki efekt można osiągnąć eliminując ze swojego stylu żywienia wszelkie przetworzone produkty, alkohol, papierosy i inne szkodliwe dla zdrowia substancje. Można również zadbać o przyjmowanie witamin i minerałów, których do tej pory nie było w naszej diecie, bo nie dbaliśmy o ich dostarczanie. Z drugiej strony są osoby, które zgłaszają problemy związane ze złym samopoczuciem podczas stosowania detoksu. Odpowiadając na pytania, czy dieta detox działa trzeba zauważyć, że faktycznie istnieją badania (niestety tylko na zwierzętach) potwierdzające skuteczne działanie niektórych produktów spożywczych stosowanych podczas takiej diety: kilka rodzajów kwasów owocowych i pektyn, algi, chlorella.
Dieta detox a gubienie wagi
Obecnie istnieje niewiele badań potwierdzających skuteczność diety detox w procesie zrzucania wagi – spalania tłuszczu. Oczywiście niektórzy ludzie tracą na wadze, ale może być to również spowodowane utratą pływnów i wyczerpaniem zapasów glikogenu niż samą utratą tkanki tłuszczowej. Dlatego też po zakończeniu takiej krótkotrwałej, kilkudniowej diety detox obserwujemy szybki przyrost wagi po powrocie do normalnego żywienia. W badaniach naukowych jedna z publikacji opisuje jednak pozytywne efekty – przypadek otyłej Koreanki poddanej diecie „cytrynowy detox”, polegającej na spożywaniu przez tydzień wyłącznie syropów klonowych i palowych oraz soku cytrynowego. Po zastosowaniu tej diety zaobserwowano znaczny spadek masy ciała, zmniejszenie tkanki tłuszczowej, stosunek obwodu talii do obwodu bioder, zmniejszenie markerów zapalnych. Jeżeli detox obejmuje drastyczne zmniejszenie przyjmowanych kalorii, będzie to oczywiście powodować utrate wagi ciała i częściowo tkanki tłuszczowej, ale należy pamiętać, że tego rodzaju dieta nie doprowadza do długoterminowych efektów, chyba że wiąże się ze zmianą stylu żywienia i wyeliminowaniem złych nawyków żywieniowych stosowanych w przeszłości.
Detox, krótkoterminowe głodówki i stres
Niektóre diety detox mogą mieć podobne skutki działania do krótkotrwałych głodówek, a te niestety mogą powodować u niektórych ludzi wzrost różych markerów chorobowych, jednak trzeba podkreślić, że takie działanie nie jest charakterysyczne dla wszystkich. Co do stresu, to niektóre z badań na kobietach wykazały, że 48-godzinna głodówka i drastyczne zmniejszenie przyjmowania kalorii w okresie 3 tygodni, może zwiększyć poziom hormonu stresu – kortyzolu. Diety typu detox mogą powodować stres związany z walką z pokusami, odmawianiem sobie jedzenia, uczuciem głodu i niedostatku.
Pozytywne aspekty stosowania diety detox:
– unikanie dostarczania do organizmu wraz z pożywieniem metali ciężkich i innych zanieczyszczeń
– wyeliminowanie toksyn gromadzących się w tkance tłuszczowej
– spalanie tkanki tłuszczowej
– stosowanie łacznie z dietą ćwiczeń fizycznych
– spożywanie zdrowych produktów
– unikanie przetworzonej żywności
– duże spożycie wody i zielonej herbaty
– ograniczenie stresu i lepszy sen
Przestrzeganie powyższych jest na ogół związane z poprawą zdrowia – bez względu na to, czy stosuje się dietę detox czy nie. Wszystkie wyżej wymienione działania można stosować bez poddawania się głodówkom, dietom detox czy krótkotrwałym postom.
Skutki uboczne
Przed przystąpieniem do stosowania diety detox warto uświadomić sobie ewentualne skutki uboczne jej stosowania.
1) Drastyczne ograniczenie spożywania kalorii
Krótkoterminowe diety detox mogą powodoważ rozdrażenienie, zmęczenie i nieświeży oddech. Długoterminowe posty bądź głodówki mogą spowodować poważne niedobbory witamin i minerałów, brak energii, zaburzenia elektrolitowe, a w skrajnych przypadkach nawet śmierć (długoterminowe całkowite głodówki). Ponadto niektóre z proponowanych metod oczyszczania jelita mogą prowadzić do odwodnienia, wzdęć, nudności i wymiotów.
2) Przedawkowanie suplementów
Niektóre z diet detox mogą powodować przedawkowanie suplementów, środków oczyszczających, leków moczopędnych, a nawet w skrajnych przypadkach wody! Brak regulacji i monitorowania tego typu „patentów na odchudzania i oczyszczanie” powoduje, że wiele z nich nie ma żadnych podstaw naukowych. Dlatego też w najgorszym przypadku niektóre z produktów zalecanych w dietach detox może faktycznie nie odpowiadać temu, co jest na etykiecie.
3) Kto powinien unikać detoxu?
Najlepiej przed przystąpieniem do stosowania takiej diety skonsultować się z lekarzem. Niektórzy, ze względu na swój stan zdrowia, nie powinni jej wprowadzać. Dotyczy to również dzieci, młodzieży, osób starszych, niedożywionych, ciężarnych i karmiących kobiet, a także ludzi, którzy mają problemy z poziomem cukru we krwi, cukrzycę lub doświadczają zaburzeń odżywiania.
Nie zaśmiecaj organizmu
Toksyny były są i będą obecne w naszym życiu, otoczeniu, w produktach i pożywieniu. Ze zdecydowaną większością organizm sobie dobrze radzi, usuwając je w naturalny sposób, bez dodatkowej pomocy. Jeżeli jednak detox spowoduje, że będziesz się odżywiał zdrowo, zmienisz złe nawyki i poczujesz się lepiej – świetnie! Ale prawdopodobnie nie ma to związku z usuwaniem toksyn z organizmu, a po prostu przerwaniem dostarczania smieciowego jedzenia i substancji szkodliwych. O wiele rozsądniejsze od detoxu jest unikanie tego, co niezdrowe. Niech ten artykuł zakończy zdanie w oryginale, które jest ładną grą słów, oddającą sedno sprawy:
If you don’t “tox” then there’s no need to detox!
Bibliografia:
1. Nutritional aspects of detoxification in clinical practice.
2. Cytochromes P450 and metabolism of xenobiotics.
3. Blood, urine, and sweat (BUS) study: monitoring and elimination of bioaccumulated toxic elements.
6. Clinical effects of colonic cleansing for general health promotion: a systematic review.
7. Fasting – the ultimate diet?
8. Nutritional aspects of detoxification in clinical practice.
9. Effects of a 48-h fast on heart rate variability and cortisol levels in healthy female subjects.
10. Low calorie dieting increases cortisol.
11. Effects of a 48-h fast on heart rate variability and cortisol levels in healthy female subjects.
13. Detox diets for toxin elimination and weight management: a critical review of the evidence.
Artykuł powstał we współpracy z Authority Nutrition
Oryginalny tekst znajdziesz w artykule: „Detox Diets 101: Do These “Cleanses” Really Work?”
Ze wzgledu na miejsce nie powiem co mysle o czyszczeniu jelit, lewatywach i lekach przeczyszczajacych stosowanych w dietach!!!! O zgrozo!!!!! Matko jedyna!!!!!!!!!!!!!!!!!! Proponuje zastosowac w miejsce tego punktu wpis: Error 404…
Kurna, dopiero jak coś za granicą pochwalą – to jest dobre ?
W Polsce już od dawna ludzie z powodzeniem stosują dietę owocowo – warzywną, tzw post Daniela lub dieta Dąbrowskiej. Sporo jest w necie na temat tej diety – stosuję regularnie każdej wiosny – jest skuteczna (w moim przypadku) i niegroźna dla zdrowia (mojego). Nie wymaga lewatyw, daje kopa na resztę sezonu. Tak jak napisane w powyższym tekście dla bezpieczeństwa skonsultować wcześniej z lekarzem, jednak przeciwwskazań nie ma wiele, a dietować można nawet do 40 dni.