Naderwane bądź zerwane ścięgna oznaczają tygodnie, a nawet miesiące leczenia. A gdyby dało się zrobić to szybciej i lepiej? Kluczem może być traszka. Ten niepozorny płaz błyskawicznie regeneruje ścięgna i odzyskuje pełną sprawność.
ZOBACZ TEŻ: Komórki macierzyste pomagają na zwyrodnienie stawu kolanowego
Traszki od dekad zachwycają naukowców swoimi zdolnościami do samoleczenia – głównie za sprawą bardzo szybko naprawiającej się skóry czy nawet odrastających kończyn. Grupa badawcza z Graduate School of Engineering Uniwersytetu w Nagoya sprawdza, czy mechanizm regeneracji ścięgien traszek da się zastosować u sportowców.
Kiedy dochodzi do kontuzji ścięgna?
Najprościej mówiąc: ścięgna to kolagenowe włókna, będące „przedłużeniem” mięśni i łączące je z kośćmi. Przenoszą one siłę skurczu mięśniowego na elementy szkieletu, umożliwiając tym samym ruch. W zależności od miejsca i funkcji, ścięgna mogą mieć różną grubość i kształt.
Główną przyczyną kontuzji jest nadmierny wysiłek. Jeśli trenujesz w sposób niedostosowany do własnych możliwości, pomijasz rozgrzewkę lub przeprowadzasz ją nieprawidłowo – zwiększasz ryzyko urazu. Co w takim wypadku może się stać ze ścięgnami?
Źródło: ortopedika.pl
- Naciągnięcie to najłagodniejsza kontuzja, do której dochodzi, gdy uszkodzonych jest nie więcej niż 5% miofybryli (czyli włókienek kurczliwych).
- Naderwanie to stan, w którym większa część włókien jest uszkodzona, natomiast nie doszło jeszcze do pełnego zerwania. Do naderwania może dojść pod wpływem dużego obciążenia i długotrwałego powtarzania tego samego ruchu.
- Zerwanie jest najpoważniejszą kontuzją ścięgna i najczęściej dotyczy kończyn dolnych, np. biegnącego od łydki do stopy ścięgna Achillesa. Ze względu na specyfikę urazu, najczęściej dochodzi do niego podczas sportu. Podczas zerwania ścięgna często słychać dźwięk przypominający chrupnięcie.
Regeneracja ścięgien u traszki
Co z kontuzjami sportowców mają wspólnego wodne płazy? Traszki niesamowicie szybko leczą swoje tkanki. Jak udało się do tej pory ustalić – proces jest sprawny niezależnie o wieku. Zwierzęta z powodzeniem regenerują skórę, fragmenty narządów a nawet całe kończyny.
Naukowcy od dekad badają mechanizmy regeneracyjne tych płazów. Grupa badawcza z Uniwersytetu w Nagoya szczególną uwagę zwraca na ścięgna. Pierwsze wyniki opublikowano w „Journal of Orthopaedic Research”.
Chociaż przeprowadzono wiele badań nad regeneracją tkanek u traszek i innych płazów, większość z nich skupiała się na regeneracji na dużą skalę, takiej jak brakujące palce, kończyny i serca – opowiada prof. Eijiro Maeda kierujący zespołem. Koncentrując się na regeneracji uszkodzeń tkanek na stosunkowo małą skalę, która może wystąpić również u ludzi, wyjaśniliśmy różnice w możliwościach leczenia i regeneracji między traszkami i ssakami.
ZOBACZ TEŻ: Kolano i więzadło krzyżowe przednie. Kompendium wiedzy
Badane płazy podczas „odrastania” ścięgien nie wytwarzały żadnej tkanki bliznowatej. Po około 12 tygodniach kończyny wracały do pełnej sprawności. Myszy natomiast po takim czasie wciąż były wyraźnie osłabione.
Najciekawszy według naukowców jest pierwszy etap regeneracji. Traszki na początku wytwarzały cienkie, słabe ścięgno, które z czasem rosło i wzmacniało się. Odtworzenie tego procesu stwarzało by szansę leczenia zerwanych ścięgien sportowców bez konieczności operowania. Badania na traszkach pozwalają też lepiej zrozumieć m.in. procesy replikacji genów i komórek u tych płazów.
Kontrowersje
Najwięcej badań nad traszkami powstaje we współpracy amerykańsko-japońskiej. Chyba największym zarzutem, który pojawia się w kontekście tych prac, jest kwestia okaleczania zwierząt. Etyczne i prawne aspekty doświadczeń na zwierzętach zakładają, że naukowcy powinni maksymalnie ograniczać metody bolesne i drastyczne. Zgodnie ze Światową Deklaracją Praw Zwierząt z 1977 roku, w przypadku eksperymentów krzywdzących zwierzęta należy stosować metody zastępcze.
Niestety, w przypadku mechanizmów regeneracyjnych traszek, takich metod nie ma. Płazy są więc wielokrotnie okaleczane, pozbawione części narządów i całych kończyn. Niektóre z prowadzonych badań wymagały wycinania tych samych tkanek kilkukrotnie, by sprawdzić, jak regeneracja zmienia się w wiekiem.
Z drugiej strony, lepsze zrozumienie mechanizmów leczenia traszek może doprowadzić do przełomu w medycynie. Eksperymenty na zwierzętach od lat wywołują dylematy etyczne i dyskusje wokół potencjalnych korzyści.
