Buty do biegania – czym się kierować przy wyborze?

Rynek butów biegowych nieustannie proponuje nowe modele, a wraz z nimi rewolucyjne zmiany, udogodnienia i innowacje. Dobór odpowiedniego obuwia, przy tak dużej ofercie, może sprawić kłopoty nawet zaprawionemu biegaczowi. Jak zatem dobrze wybrać buty do biegania? 

ZOBACZ TEŻ: Zegarka z tak wytrzymałą baterią jeszcze nie było? 

Stopa neutralna, supinacja i nadpronacja

Naturalne jest to, że stopa w momencie lądowania i przetaczania do wybicia skręca się. Przyjmuje się, że neutralny kąt skręcenia to 15 stopni. Przy takim ruchu prawdopodobieństwo kontuzji jest znikome. Jednak podczas biegania stopa może skręcać się za mocno albo do zewnątrz, albo do wewnątrz. Kluczowe jest rozpoznanie tendencji do supinacji lub nadpronacji. Przy odpowiednim dopasowaniu butów, ryzyko kontuzji zostaje zminimalizowane.

• Stopa supinująca— ciężar stopy przejmuje jej zewnętrzna część. Stopa najpierw dotyka podłoża środkową lub zewnętrzną częścią pięty, a następnie przetacza się od zewnętrznej krawędzi śródstopia do zewnętrznej części przedstopia. Wewnętrzna część stopy nie dotyka podłoża. Przy tendencji do supinacji częstym problemem są kontuzje spowodowane brakiem odpowiedniej amortyzacji.
• Stopa pronująca — sytuacja odwrotna do opisanej powyżej. Ciężar przejmuje wewnętrzna część. Stopa najpierw dotyka podłoże środkową lub wewnętrzną częścią pięty. Stopa przetacza się przez wewnętrzną część śródstopia do wewnętrznej części przedstopia. Przy nadpronacji należy zwrócić uwagę na odpowiednią stabilizację.

Buty do biegania: treningowe czy startowe?

Oprócz odpowiedniego dopasowania obuwia ważne jest jego przeznaczenie. Czym buty na trening różnią się od tych na zawody?

• Buty do biegania treningowe — to buty najbezpieczniejsze dla amatora. Ich główną zaletą jest amortyzacja oraz stabilizacja, co przekłada się na minimalizowanie ryzyka kontuzji. Są stosunkowo ciężkie, jednak przez to zyskują na trwałości. Świetnie nadają się do biegania na co dzień.

• Buty do biegania treningowo-startowe — jak sama nazwa wskazuje, to obuwie będące pomostem między treningówkami a butami startowymi. Są lżejsze niż buty treningowe, przy odpowiednim stosunku amortyzacji. Lżejsi zawodnicy mogą w nich trenować na co dzień. Dla cięższych sprawdzą się przede wszystkim podczas zawodów.

• Buty do biegania startowe — ta kategoria przeznaczona jest dla bardziej doświadczonych biegaczy. Przydadzą się w walce o urwanie cennych sekund. Dobra technika biegowa oraz silne mięśnie pozwolą na wykorzystanie pełni ich możliwości. Jeszcze kilka lat temu producenci, obniżali wagę kosztem amortyzacji w podeszwie. Obecnie obuwie biegowe niekoniecznie musi być słabo amortyzowane. Przełomowym rozwiązaniem jest specjalna pianka w połączeniu z zatapianą wewnątrz podeszwy płytką z włókna węglowego. Przekłada się to na sprężystość i dynamikę buta. Buty startowe mają mniejszą żywotność niż treningowe. Ilość pianki amortyzującej mimo wszystko jest mniejsza, dlatego szybciej ulega zużyciu.

Należy pamiętać, że wybór obuwia biegowego jest kwestią indywidualną, na którą składa się wiele czynników. Przede wszystkim powinno kierować się poziomem zaawansowania, umiejętnościami, potrzebami oraz zakładanymi celami. Jeśli chcesz mieć jedną, uniwersalną  parę butów do biegania najlepiej zainwestować w obuwie treningowe. Przede wszystkim ze względu na jego neutralność. Treningi zyskają na komforcie, a start w zawodach w butach treningowych to normalna sprawa.

Doświadczeni zawodnicy na pewno odczują profity płynące z obuwia startowego. Ich lekkość i dynamika pozwoli na śrubowanie wyników. Warto jednak pamiętać, że w szafie każdego profesjonalisty znajduje się więcej niż jedna para butów. Oni również większość jednostek treningowych wykonują w butach treningowych.

Jeśli jesteś gdzieś między pro a amatorem i czujesz, że potrzebujesz lekkich butów, technika biegowa jest na wystarczającym poziomie, ale nie jesteś pewny czy buty startowe są rozwiązaniem dla Ciebie, to wybierz buty treningowo-startowe. Wraz ze wzrostem formy i lepszymi wynikami przyjdzie moment, w którym poczujesz się pewniej i stwierdzisz czy warto zainwestować w buty przeznaczone tylko do startów i krótkich akcentów szybkościowych.

Zobacz też: Kolka podczas biegania – co ją powoduje i jak sobie z nią radzić?

Na co zwrócić uwagę?

Dobre buty biegowe to rzecz, na której oszczędzać nie warto, ale nie warto też przepłacać. Ich odpowiednie dopasowanie pozwoli uniknąć kontuzji, wykluczających z treningów. Buty powinny być dobrane przez specjalistę przy uwzględnieniu elementów takich jak anatomia ciała, wady postawy, podłoże, po którym będziemy biegać czy ilość czasu spędzanego na treningu. Wnioski można wyciągnąć dzięki wywiadowi przeprowadzonemu w sklepie oraz analizie biegu. Profesjonalne sklepy wyposażone są w bieżnie. Kilkuminutowy bieg jest rejestrowany, a następnie oglądany przez specjalistę. Obsługa w ciągu kilku minut ocenia, który typ butów będzie się nadawał, a który nie. Jest jednak kilka podstawowych elementów, które mogą okazać się przydatne, gdybyś próbował dobrać obuwie samemu: 

1. Buty biegowe muszą pasować pod względem rozmiaru. Nie mogą być zbyt ciasne, nie powinny też być na styk. Powinny być lekko za duże — od 0.5 do 1 rozmiaru. Chociaż początkowo jest to nienaturalne i może się wydawać, że buty będą klapać czy spadać to przy sporym kilometrażu rozwiązanie to pozwoli na uratowanie paznokci i odczuwanie większego komfortu biegu. Stopa musi mieć miejsce na pracę w bucie, żeby mogła się przesuwać. 

2. Zastanów się, gdzie będziesz biegał. Jeśli biegasz po mieście, to częściej będziesz spotykał się z twardą nawierzchnią typu asfalt, beton czy kostka brukowa. W takim wypadku przyda się większa amortyzacja i stabilizacja. Jeśli preferujesz naturę i nieutwardzone leśne ścieżki czy nierówny, wyboisty teren najlepiej sprawdzą się buty o profilowanej podeszwie, które zapewnią dobrą przyczepność do podłoża. 

3. Weź pod uwagę swoją technikę biegania. Jest to element, który zwłaszcza dla amatora może być niejasny. Jeśli podczas biegu lądujesz na pięcie, wybierz buty z większym dropem (po ludzku: z większą różnicą wysokości między piętami a palcami = z większą amortyzacją). Jeśli lądujesz na śródstopiu, szukaj tych z małym dropem.

4. Uwzględnij masę swojego ciała. Im większą waga biegacza, tym bardziej powinieneś skupić się na amortyzacji. Pozwoli to na odciążenie kręgosłupa i stawów. 

5. Zaplanuj swoją wizytę w sklepie po południu. Po całym dniu stopy puchną, przez co stopa jest szersza. Tak samo dzieje się podczas biegania, więc nawet mimo bycia rannym ptaszkiem i wykonywania treningów rano, wizyta w późniejszych godzinach to dobry pomysł.

6. Pamiętaj o skarpetkach. Prosta rzecz, a może namieszać. Weź skarpetki, w których będziesz biegał. Ich grubość również ma znaczenie przy doborze odpowiedniego rozmiaru. 

7. Przede wszystkim ma być wygodnie. Nie decyduj się na buty, których nie czujesz. Jeżeli już na etapie przymiarek coś nie pasuje, to jest duże ryzyko, że uczucie dyskomfortu będzie towarzyszyło podczas biegania. Pamiętaj, że stopa musi dobrze trzymać się buta. Nie może latać, pięta ma być trzymana przez zapiętek, luz powinieneś odczuwać jedynie w czubie. Nie bój się poskakać czy potruchtać po sklepie. 

Ile par butów trzeba, żeby biegać? 

Często możemy spotkać się z opinią, że wypada mieć dwie pary butów do biegania. Zasada ta dotyczy głównie osób biegających regularnie. Dla amatorów, którzy biegają co dwa dni lub rzadziej, jedna para butów w zupełności wystarczy. Buty mają swój okres żywotności. Dla większości modeli będzie to przebiegnięte 1000 km. Jest to jednak granica umowna, zależna od podejścia zawodnika. 

Paradoksalnie zakup dwóch par butów może okazać się bardziej ekonomiczne niż bieganie w jednej. Jednym z najważniejszych elementów butów jest pianka w podeszwie, odpowiadającą za amortyzację. Podeszwa potrzebuje około 24 godzin na powrót do swoich pierwotnych właściwości. Brak tej możliwości skraca żywotność buta. Wracasz wieczorem z biegania, a następnego dnia rano bierzesz drugą parę. Pierwsza w tym czasie odpoczywa. Używając buty naprzemiennie, nie będziesz musiał tak szybko kupować nowej pary. 

Co więcej, Twoje ciało po jakimś czasie przyzwyczaja się do butów. Ich wymiana wymusi zmianę biomechaniki biegania, tym samym angażując inne mięśnie, co przełoży się na lepsze wyniki.