Historia triathlonu na igrzyskach olimpijskich

Triathlon jest jedną z najmłodszych dyscyplin olimpijskich. Kiedy triathloniści po raz pierwszy pojawili się na Igrzyskach Olimpijskich? Którzy sportowcy reprezentowali Polskę? 

ZOBACZ TEŻ: Gdzie zrobić w Polsce dystans Ironmana?

Początki triathlonu 

Za pierwszy oficjalny triathlon uznaje się wyścig zorganizowany w 1974 roku w San Diego w Kalifornii. Inicjatorami wydarzenia byli członkowie  San Diego Track Club na czele z pionierami tego sportu – Doną Shanahan i Jackiem Johnstone. 

Wydarzeniem, które zapoczątkowało ogromny wzrost popularności triathlonu, było oczywiście wyzwanie stworzone przez Johna Collinsa. Komandor NAVY Seals zaproponował zorganizowanie na Hawajach wyścigu, którego świat dotąd nie znał.

Collins połączył trzy wydarzenia w jedno wyzwanie: liczący 3.8 km maraton pływacki Waikiki Roughwate, 180-cio kilometrowy maraton rowerowy wokół wyspy Oahu i maraton biegowy z Honolulu. 12. zawodników, którzy w 1978 roku dotarli na metę wyścigu, dali początek zawodom IRONMAN, które znacząco przyczyniły się do wzrostu zainteresowania triathlonem. 

Międzynarodowa Unia Triathlonu 

Lata 80. były okresem, w którym triathlon dynamicznie się rozwijał. Na całym świecie zaczęto organizować zawody w tej dyscyplinie. Kluczowy okazał się rok 1989, kiedy, po kilku nieudanych próbach udało się zawiązać międzynarodowy organ zarządzajacy. 

25. przedstawicieli z różnych krajów, wzięło udział w konferencji, która odbyła się w kwietniu w Awinionie we Francji. W wyniku jej obrad powstała Międzynarodowa Unia Triathlonu (ITU). 

Głównym celem Unii Triathlonu było uzyskanie akceptacji Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego i włącznie triathlonu do programu olimpijskiego. 

Pierwszym krokiem w tym procesie było zorganizowanie oficjalnych mistrzostw świata. Cztery miesiące później w Awinionie Mark Allen ze Stanów Zjednoczonych oraz Erin Baker z Nowej Zelandii zostali pierwszymi mistrzami świata w triathlonie. Zawodnicy mieli do pokonania 1,5 km pływania, 40 km jazdy na rowerze i 10 km biegu. Dystans używany podczas mistrzostw świata w triathlonie został następnie przyjęty na igrzyskach olimpijskich, stąd jego potoczna nazwa „olimpijka”.

Triathlon na Igrzyskach Olimpijskich 

W 1991 roku MKOI podczas swojej 97. sesji w Birmingham w Anglii uznał ITU za jedyny organ zarządzający sportem triathlonowym. W 1993 roku Igrzyska Panamerykańskie zatwierdziły triathlon jako jedną z dyscyplin na Igrzyskach Panamerykańskich rozgrywanych w 1995 roku w Mar del Plata w Argentynie.

23 lipca 1994 roku triathlon zadebiutował po raz pierwszy na Igrzyskach dobrej woli (Goodwill Games) w Sankt Peteresburgu w Rosji. Były to międzynarodowe zawody stworzone w reakcji na przedłużający się kryzys w komitecie olimpijskim, związany z bojkotem Igrzysk Olimpijskich w Moskwie i Los Angeles. 

Kilka miesięcy póżniej, we wrześniu 1994 roku triathlon oficjalnie został włączony jako sport medalowy do programu olimpijskiego na Igrzyskach Olimpijskich 2000 w Sydney w Australii. 

Pierwsze triathlony olimpijskie odbyły się 16 i 17 września 2000 roku. Udział wzięło 48 kobiet i 52 mężczyzn. Wśród kobiet zwyciężyła Brigitte McMahon ze Szwajcarii, a wśród mężczyzn Simon Whitfield z Kanady.

Polscy triathloniści na Igrzyskach Olimpijskich  

Polacy na Igrzyskach Olimpijskich wystartowali dopiero 8 lat później, w 2008 roku w Pekinie. W zawodach wzięło udział trzech polskich triathlonistów: Ewa Dederko, Maria Cześnik i Marek Jaskółka. W roku 2012 w Londynie ponownie wystartowała trójka reprezentantów Polski: Agnieszka Jerzyk, Maria Cześnik i Marek Jaskółka. 

Na Igrzyskach Olimpijskich w Rio w 2016 naszą jedyną zawodniczką była Agnieszka Jerzyk. W 2020 roku żaden z polskich triathlonistów nie wziął udziału w Igrzyskach Olimpijskich w Tokio. 

ZOBACZ TEŻ: Maria Cześnik: „Już w tym sezonie mogłam nie pojawić się na starcie”

Zwycięzcy Igrzysk Olimpijskich 

Alistair Brownlee jako jedyny triathlonista dwukrotnie zdobywał olimpijskie złoto (2012 i 2016). Brytyjczyk jest również rekordzistą trasy mistrzostw olimpijskich. W 2012 roku ukończył rywalizację w 1:46:25.

Jego brat Jonathan Brownlee zdobył trzy różne  medale w trzech kolejnych igrzyskach. Brąz w 2012 roku, srebro w 2016 i wreszcie złoto w inauguracyjnej sztafecie drużynowej w 2020 roku, co czyni go najbardziej utytułowanym triathlonistą olimpijskim i jedynym trzykrotnym medalistą.

Rekord trasy kobiet należy do Emmy Snowsill. Na Igrzyskach Olimpijskich w Pekinie w 2008 przekroczyła linię mety z czasem 1:58:27.

Mężczyźni 

Kobiety 

Sztafety mieszane 

Podczas Igrzysk Olimpijskich w 2020 roku rozgrywanych w Londynie po raz pierwszy odbyły się wyścigi sztafety mieszanej. W zawodach udział wzięło 17 czteroosobowych zespołów –  dwie kobiety i dwóch mężczyzn. Każdy z zawodników musiał przepłynąć 300 m, przejechać na rowerze 6,8 km i przebiec 2 km. Pierwszymi złotymi medalistami w tej dyscyplinie zostali Brytyjczycy w składzie: Jessica Learmonth, Jonathan Brownlee, Georgia Taylor-Brown, Alex Yee. 

ZOBACZ TEŻ: Mark Allen: “Miałem dwa triathlonowe domy”