Łapki, łopatki, wiosełka w treningu pływackim

Łapki pływackie są jednym z najczęściej spotykanych sprzętów sportowych na świecie. Swoją popularnością przebijają nawet płetwy. Czy korzystanie z nich wiąże się jednak z zagrożeniem? Jak wykorzystać poprawnie je w treningu?

ZOBACZ TEŻ: 7 mitów na temat pływania

Samo budowanie siły w pływaniu jest dość problemowe, bo tradycyjne ćwiczenia „na lądzie” słabo przekładają się na napęd w wodzie. Żaden ruch wykonywany na siłowni nie jest w stanie wystarczająco trafnie imitować pociągnięć w wodzie, przez co ciężko dopatrywać się bezpośredniego wpływu ćwiczeń siłowych na pływacką sprawność. Sztuczne powiększenie powierzchni dłoni omija ten problem w całkiem sprytny sposób. To może tłumaczyć popularność, jaką osiągają łapki w większości pływackich kręgów.

Łapki pływackie – zagrożenia

Niestety niektóre kluby zdecydowanie nadużywają łapek, jako narzędzia pomagającego w treningu. Osiąganie niesamowitych wyników na treningu w łapkach, niemal „rekordów świata”, niekoniecznie znajduje potem odzwierciedlenie w pływaniu bez sprzętu. Jak mówi stare powiedzenie: „Nie ma róży bez kolców”.

Obecnie istnieją bardzo podzielone zdania co do tego, czy pływanie w łapkach rzeczywiście ma tak zbawienne skutki dla siły napędowej ramion. Głównym zarzutem jest wypaczanie wzorca ruchowego podczas ich wykorzystywania. Przez to, że ruch jest bardzo zbliżony do normalnego pływania, układ nerwowy ma tendencję do „przyzwyczajania się” do pływania w łapkach, co może doprowadzić do zaburzeń w pociągnięciach bez nich. Wyżej wspomniani zawodnicy, mimo że robili świetne wyniki w łopatkach, bez nich nie byli już tacy „mocni”. Dobre wyniki w łapkach bez wątpienia świadczyły o dużej sile ramion. Tylko co z tego, jeśli nie była ona w pełni wykorzystywana w pływaniu bez sprzętu?

Jednak niezależnie od przekonań, łapki są na pewno pomocne w kształtowaniu siły w wodzie – oczywiście najważniejszy jest umiar. Mało kto używa łapek podczas ćwiczeń technicznych. A szkoda – bo wbrew pozorom i pierwotnemu zastosowaniu, dają one dość spore możliwości modyfikowania starych, klasycznych ćwiczeń i umożliwiają wprowadzenie kilku nowych.

Pomysły na wykorzystanie łapek w ćwiczeniach technicznych

1. Wczesna pionizacja przedramienia

Łapki trzymamy trochę inaczej niż standardowo. Zamiast wsuwać dłoń w paski, chwytamy za zewnętrzną krawędź tak, aby część łopatki pokrywała kawałek przedramienia. Takie ustawienie – przez powiększenie powierzchni przedramienia, pomaga lepiej poczuć sens jego pionizacji w kraulu.

W ten sposób można wykonywać większość ćwiczeń: dokładanki, przekładanki oraz pływać w pełnej koordynacji, ważne żeby bez przerwy pamiętać o pozostawieniu wysokiego łokcia.

2. Trzymanie łapki tylko na palcu

To ciekawy i prosty patent na poprawienie pociągnięcia oraz fazy wkładania ręki do wody. Łapkę zakłada się, wykorzystując tylko uchwyt na palec (z pominięciem uchwytu na nadgarstek).

Każde wykrzywienie ręki będzie bezlitośnie punktowane spadnięciem łapki. W ten sposób można pływać nawet szybkie zadania – tym większa będzie motywacja, żeby poprawnie wkładać rękę, nie zatrzymywać się co chwilę i nadążyć za grupą.

3. Kształtowanie czucia wody 

Bardzo rzadko widzi się na basenach osoby trenujące czucie wody z wykorzystaniem łapek, a szkoda, bo możliwości są dość duże. Częste ściąganie i zakładanie łapek (np. co 50-100 m) może pobudzać układ nerwowy do szukania oparcia w wodzie w stale zmieniających się warunkach.

Podobne działanie ma na przykład pływanie tylko w jednej łapce i pilnowanie, żeby obie ręce pracowały w niezmienionym rytmie. Można szukać dalej i w zestaw wpleść pływanie w łapce w jednej ręce, a drugą trzymać zaciśniętą w pięść. Możliwości są duże i właściwie zależą tylko od wyobraźni zawodnika/trenera.

4. Wykorzystanie łapek jako „podpórki” w niektórych ćwiczeniach technicznych

W nauczaniu kraulowych ćwiczeń technicznych zazwyczaj zaczyna się od trzymania deski z przodu. Potem przy osiągnięciu pewnego poziomu zaawansowania, uczy się tego samego ćwiczenia, ale już bez wykorzystania deski (która służy za całkiem niezłą „podpórkę”). Przykładem takiego ćwiczenia jest na przykład dokładanka.

Problem pojawia się w bardziej wymagających ćwiczeniach (np. suwak), gdzie pływak wykonujący poprawnie ćwiczenie z deską, nie jest w stanie go wykonać bez deski. Rozwiązaniem jest wykorzystanie łapek jako punktu pośredniego w procesie uczenia – podpórka nie jest już taka porządna, ale wciąż dużo lepsza, niż w przypadku samej dłoni.

Łapki pływackie – czy warto?

Łapki to bardzo uniwersalne narzędzie treningowe. W związku z tym dużą stratą byłoby ograniczanie ich potencjału i wykorzystywanie ich wyłącznie w treningu siły. Warto w tym przypadku trochę zerwać z tradycją i poszukać innych zastosowań, wykorzystując je choćby do treningu techniki. Wprowadzi to trochę świeżości do naszego pływania i na pewno nie będzie to czas stracony.

[Aktualizacja tekstu: Nikodem Klata, 08.02.2024]